Biologisch voedsel is duurzaam en gezond.

Biologisch voedsel past in een duurzame levensstijl. Het is goed voor je gezondheid en ook goed voor klimaat en milieu.

Het grootste voordeel van biologisch voedsel is dat je precies weet wat je eet. Biologisch voedsel wordt onderworpen aan strenge eisen en daarop gecontroleerd. Dat zorgt ervoor dat jij weet wat je koopt en van wie je dat koopt. NIET biologisch voedsel, ook wel gangbaar voedsel genoemd, mag onder soepelere regelgeving geproduceerd en verkocht worden.

Met de garantie op herkomst en samenstelling van biologisch voedsel weet je precies waar je voedsel vandaan komt. Doordat de keten van producent tot consument transparant en gecontroleerd is is het mogelijk dat je dat zelf kunt nagaan. Daar kun je dan je eigen conclusie aan verbinden of je dat product wilt kopen of niet.

De productieketen van gangbaar voedsel is minder transparant omdat er minder registratie plichten zijn en daarmee minder informatie plichten en controles. Dat maakt het moeilijker voor jou om precies te achterhalen hoe je voedsel is geproduceerd en door wie. Daardoor is het onvermijdelijk dat je minder weet en meer uitgaat van goed vertrouwen.

Of biologisch voedsel ook wetenschappelijk of anderszins aantoonbaar beter is voor het klimaat, het milieu en je gezondheid is niet zo makkelijk te bewijzen. Het is wel aannemelijk dat op een aantal van deze thema’s biologische productie het voordeel van de twijfel geniet. Daarbij weet ik zeker dat biologisch voedsel een andere beleving van eten, bereiden en nuttigen heeft. 

De oplossing voor het keuzeprobleem biologisch of niet biologisch is te kiezen voor duurzaam.

Iedereen die duurzame keuzes wil maken denkt na over waarom hij of zij een product koopt of niet. Omdat biologische productie het voor jou mogelijk maakt onderbouwde keuzes te maken past het in een duurzame levensstijl. Daarom is biologisch voedsel duurzamer dan gangbaar voedsel.

Daarbij zijn er andere redenen die biofans aanvoeren waarom biologisch voedsel een betere keuze is dan gangbaar voedsel. Je wilt bijvoorbeeld weten hoe het zit met de vitaminen en mineralen en andere bouwstoffen in biologisch voedsel. Hoe zit het met het gebruik van pesticiden en bijvoorbeeld antibiotica bij de productie van gangbaar voedsel te opzichte van biologische landbouw en veeteelt?

Waarom kies jij voor biologisch voedsel of juist voor gangbaar?

De reden waarom jij een bewuste keuze wilt maken over wat je wel en niet eet is dat voedsel één van de meest essentiële levensbehoeften is. Misschien ken je de theorie van Maslow. Die stelt dat er een hiërarchie bestaat in de verschillende behoeften die een mens heeft. Zodra je in een behoefte hebt voorzien raak je gemotiveerd een volgende behoefte te vervullen. 

Voedsel is zo’n basisbehoefte. Niemand kan zonder voedsel. Juist omdat je daarin geen keuze hebt zou je goed moeten beargumenteren waarom je voor een bepaald soort voedsel kiest. Andere basisbehoeften zijn bijvoorbeeld onderdak en kleding. Maar ook bijvoorbeeld slaap, sex, sport en comfort worden door sommigen genoemd in dit rijtje.

Hoe jouw rijtje van basisbehoeften eruit ziet bepaal je helemaal zelf. Het gaat erom dat het zulke belangrijke zaken zijn dat je onderbouwde keuzes maakt hoe of met wat je ze invult. Voedsel: wat eet ik precies? Onderdak: waar woon ik? Kleding: hoe zie ik eruit vandaag? Slaap: hoe laat ga ik naar bed? Sex: met wie ga ik naar bed en met wie niet? Sport: individuele sport, teamsport of contact sport? Comfort: hoe beleef ik quality time?

Dat is de reden waarom je geïnteresseerd zou willen zijn in de keuze of je biologisch voedsel consumeert of kiest voor de gangbare variant. Of kies je voor een mix van beiden gebaseerd op bewuste keuzes.

Van boer tot bord: de noodzaak van bewust kiezen voor bio.

Om ons huidige voedselsysteem gezonder te maken voor milieu, klimaat en mens moet het mogelijk zijn dat wij bewust kunnen kiezen voor duurzaam. Of dat nu biologisch is of anderszins maakt niet zoveel uit. Het gaat om de keuze gezond en duurzaam voedsel te consumeren. Die aanpassing van ons voedselsysteem kan alleen maar grootschalig plaatsvinden. Daarom heeft de EU de “van boer tot bord”-strategie ingezet.

De “van boer tot bord”-strategie van de Europese Commissie, waarbij het huidige voedsel­systeem in de EU overgaat naar een duurzaam model, moet de EU helpen om in 2050 klimaat­neutraliteit te bereiken.

Naast voedsel­zekerheid en -veiligheid zijn de hoofddoelen van de strategie:

• zorgen voor voldoende, betaalbaar en voedzaam voedsel binnen de grenzen van de planeet

• ondersteunen van duurzame voedselproductie

• bevorderen van duurzame voedsel­consumptie en voedings­patronen

Het hoofddoel van de Europese strategie is niet de biologische landbouw.

Als je verder leest in de strategische plannen wordt biologische landbouw wel als één van de middelen benadrukt. Omdat biologische landbouw nu eenmaal voordelen heeft die bijdragen aan een duurzame voedselproductie.

De belangrijkste doelstelling is om uiterlijk in 2030 ten minste 25% van de landbouwgrond van de EU voor biologische productie te gebruiken. De EU-lidstaten worden daarom aangemoedigd om nationale plannen op te stellen voor de biologische landbouw.

De belangrijkste punten waarover de EU-ministers overeenstemming bereikten, waren:

• biologische landbouw is belangrijk voor een duurzame Europese landbouw

• de ontwikkeling van biologische productie draagt bij tot inkomens­zekerheid en meer banen

• evenwicht tussen vraag naar en aanbod van biologische producten zorgt voor een winstgevende sector

• het is noodzakelijk om publieke en private belanghebbenden bij de strategie te betrekken om de doelstellingen ervan te verwezenlijken

Onze keuzes bepalen of voedselproductie in de toekomst duurzaam is.

In beide bovenstaande citaten van de Europese Commissie staat duidelijk dat het van groot belang is het publiek bij de verduurzaming te betrekken. Zonder dat wij duurzaam geproduceerde landbouw, tuinbouw, veeteelt en visserij producten kopen lukt het niet. Het maakt dus zeker iets uit of je biologisch of gangbaar kiest.

De doelstelling is om in 2030 minstens 25% van de landbouwgronden van de EU voor biologische productie te gebruiken. Hoeveel % moet dat zijn in 2050 als we dan klimaatneutraal willen produceren in de EU? Wij zijn de enige die dat kunnen realiseren met onze keuzes.

De supermarkt maakt de keuze niet voor ons.

Ik doe 90% van mijn boodschappen in een supermarkt. Ik geef toe dat het gewoon makkelijk is. 1 winkel waar ik naartoe ga en mijn hele lijstje kan vinden. Maar voordat ik zelf kan kiezen heeft de inkoper van de supermarkt al eerder gekozen. Het merk supermarkt maakt uit wat ik wel en niet kan kopen. Een bewust duurzame en of biologische keuze moeten we echt zelf maken. 

Bionext heeft in 2021 daar voor het laatst onderzoek naar gedaan met een verontrustende uitkomst. In de supermarkt heb je helemaal de keuze niet voor een duurzaam of biologisch alternatief:

Ontwikkelingen marktaandeel biologisch

• In 2021 is de totale levensmiddelen omzet in de supermarkten met 2% gedaald, terwijl de biologische omzet met 0,5% is gestegen. 
• Door de dalende levensmiddelen omzet en de licht gestegen biologische omzet is het marktaandeel iets toegenomen naar 3,3%

Van de 100 producten uit de supermarkt kan ik dus maar 3 producten kiezen die biologisch zijn. Er zijn maar 3 op de 100 alternatieven om een duurzame keuze te maken. Het komt dus op ons aan om zelf te gaan kiezen waar we die duurzame producten vandaan gaan halen. De supermarkt doet het niet volgens dit onderzoek.

De voordelen van biologisch voedsel.

Naast dat je ervoor zorgt dat we een duurzame toekomst kunnen realiseren voor de voedselproductie zijn er ook andere voordelen. Met jou keuze voor biologisch voedsel profiteer jij of profiteert iemand anders van jou keuze. Zoals gezegd zijn de claims over biologisch voedsel populistisch. Het zou gezond zijn, milieuvriendelijk etc.

Hieronder staat een lijst met verifieerbare claims die door Europese wetgeving juridisch toegelaten zijn om te gebruiken in communicatie over biologische producten:

Over kwaliteit, transparantie en biologisch in het algemeen:

1. Biologische certificatie is een garantie voor voedselkwaliteit, wordt gecontroleerd op basis van onafhankelijke inspecties en is gecertifieerd over de hele wereld. 

 

1. Door biologisch te kiezen steun je landbouwpraktijken met een traceerbaar productieproces, en weet je wat er in je eten zit. 

 

3. Om zeker te weten dat boeren zich aan de wetgeving houden, worden ze minstens één keer per jaar gecontroleerd door de onafhankelijke instantie Skal Biocontrole. 

 

4. Aan biologische producten worden alleen vitaminen, mineralen, aminozuren en micronutriënten toegevoegd als dat wettelijk verplicht is. Zoals bij babyvoeding. 

 

5. In biologische producten wordt beperkt gebruikgemaakt van levensmiddelen additieven zoals kleurstoffen en conserveermiddelen. Alleen als het technisch noodzakelijk is. Smaakversterkers, meelverbeteraars en kunstmatige smaakstoffen zijn nooit toegestaan in biologische producten. 

 

6. Bij biologische productie is het gebruik van genetisch gemodificeerde organismen voor levensmiddelen en diervoeding verboden. 

 

7. Waarom zijn biologische producten vaak duurder? Dat komt doordat de productie veel tijd kost en arbeidsintensief is.

 

8. Bij biologisch is de hele keten gecertificeerd en zijn producten goed traceerbaar. 

 

9. Biologisch streeft naar een hoger dierenwelzijn, bescherming van milieu en klimaat en een hogere biodiversiteit. 

 

10. Biologisch is een beschermde term en mag alleen worden gebruikt voor gecontroleerde biologische voedingsmiddelen, diervoeding, planten en sierteelt.

Waar kun je nog echte kaas en biologisch brood kopen?

Wat is er nu leuker dan een uniek biologisch product direct bij de producent te kopen. Of denk eens aan dat leuke biologische winkeltje met al die mooie kazen en broden achter de toonbank. Hoeveel biologische supermarkten zijn er bij jou in de buurt? Juist, het zal even wat moeite kosten om een kilootje biologische aardappelen te vinden voor je stamppot.

Wist je dat er maar 19 biologisch gecertificeerde bakkerijen in Nederland bestaan? Op de website van SKAL kun je over alle producten en producenten informatie vinden. Waar ze zijn gevestigd. Wat ze er maken of produceren en hoe ze worden gecontroleerd. Een meer bewuste keuze kun je niet maken.

Kom in actie tijdens de week van de circulaire economie!

Je gaat natuurlijk bewuste keuzes maken in je buurtsuper. Uiteraard ben je dit weekend te vinden bij de plaatselijke kaas boer waar je direct van de biologische boer een kilo kaas koopt. En je wisselt de Albert in voor de EkoPlaza ook al moet je er 6 km voor fietsen. Voor die keuzes draai je je hand niet om.

Werken in de duurzame food industrie zou natuurlijk ook kunnen. Ga naar ons platform of meld je op één van deze meetings tijdens de week van de circulariteit tussen 6 en 11 februari:

1. Foodvalley: Donderdag 9 februari > Kick-off Programma Living Lab 2023-2026 (van 16.30 – 19.30 uur) Een lerend netwerk van bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden dat circulair denken en doen het nieuwe normaal wil maken.
2. Woensdag 8 februari > Vertoning documentaire Holy Shit. Over de rol van de mens in kringlooplandbouw.
3. Donderdag 9 februari > Value creation in the Food Transition door Innoboost.

Wat er gebeurt als we voor gangbaar voedsel kiezen.

Blijven de supermarkten bij maximaal 3% biologisch duurzame producten in hun assortiment dan hebben we weinig keuze. Althans bij de supermarkt. Kiezen we zelf ook niet voor maximaliseren van duurzame voedselkeuzes dan blijft de boer doen wat ie doet. Het omschakelen naar biologische landbouw is kapitaal- en arbeidsintensief. 

Wij moeten die biologische producten afnemen van de boer. Kiezen we voor gangbaar dan produceert de boer gangbaar. Kiezen we voor biologisch dan produceert de boer biologisch. Aan ons als consument de keuze. Maken we de transitie niet naar een duurzame voedselproductie dan blijven we zitten met de gebakken peren. 

Schrale landbouwgronden die alleen produceren met behulp van kunstmest en pesticiden is een voorbeeld. Genetisch gemanipuleerde gewassen met een hoge resistentie tegen wat dan ook is ook een voorbeeld. De boer is net een bedrijf. De klant is koning.

Wil jij bijdragen aan een duurzame toekomst?

Plaats een vacature op ons platform om de talenten van de toekomst te vinden. Of schrijf je in als zoeker met een duurzaam talent!

Geschreven door Michel Kleinjan