Duurzaam wordt gebruikt voor alles wat te maken heeft met een betere toekomst. Duurzaamheid is misschien zelfs op weg belangrijker te worden dan groei.
In 2030 moet volgens de UN de wereld een beter plek zijn. Dat gaan we realiseren door de Sustainable Development Goals te behalen. Deze duurzame ontwikkelingsdoelen zijn een blauwdruk voor een betere toekomst wereldwijd.
Tot de jaren 60 stond duurzaamheid voor een stabiele economische groei. Voldoende werkgelegenheid garandeerde immers een inkomen voor iedereen. Economische groei creëert werkgelegenheid dus dat was duurzaam.
In de marges van deze geïndustrialiseerde economische groeimodellen waren er maar weinig geluiden te horen over klimatologische, sociale, natuur en milieu gevolgen. In mijn geheugen was de eerste alarmbel die afging een waarschuwing voor wereldwijde ontbossing door zure regen.
Wanneer is duurzaamheid zoals wij het kennen begonnen?
Ecologie was de eerste term die rond 1850 beschreef dat ons handelen consequenties heeft. In zekere zin de eerste verwijzing naar duurzaamheid of zelfs al een advies om na te gaan of de mens ecologisch handelt. De Duitse wetenschapper Haeckel publiceerde in 1866 al een uitleg over de term ecologie:
Ecologie.
Met ecologie bedoelen we de wetenschap van de relaties van het organisme met de omgeving, inclusief alle bestaansvoorwaarden.
Tot de bestaansvoorwaarden behoren de fysische en chemische eigenschappen van leefgebied, het klimaat, de voedingsstoffen, het water en de bodem.
Andere bestaansvoorwaarden zijn de relaties van het organisme met alle andere organismen waarmee het in contact komt. Elk organisme heeft andere organismen die zijn bestaan begunstigen en die het schaden.
Ecologie heeft de plaats die een organisme inneemt in de economie van de natuur niet onderzocht.
Samengevat was de conclusie: Wat we doen aan de ene kant van een ecosysteem kan effecten hebben in andere delen. Alleen ontbrak de brede visie waarin gekeken werd naar de rol van de mensen en de samenleving. Het bewustzijn dat er zoiets bestond als een ecosysteem was wel de basis van onze worsteling om een duurzame samenleving te creëren.
Biologisch.
In de 60er jaren werd een boek gepubliceerd wat een eerste mijlpaal betekende voor de biologische voedselproductie van nu. Rachel Carsons publiceerde Silent Spring. Dit boek beschrijft de langzame maar absolute vergiftiging van het milieu door pesticiden en met name DDT. Ze beschreef hoe chemicaliën in de voedselketen terecht kwam en zich opstapelde in de vetten van dieren inclusief de mens.
De wetenschap bewees dat het milieu werd beschadigd door de mens. Door deze publicatie begrepen mensen dat het niet langer ontkend kon worden. Men kan zeggen dat de milieubeweging geboren werd naar aanleiding van Rachel Carsons boek Silent Spring. Daarmee ontstond de term biologische voedselproductie. Voedsel produceren zonder gebruik te maken van chemicaliën.
Dit bewustzijn leidde in de jaren rond de eeuwwisseling 18e – 19e eeuw tot de eerste Nationale natuurparken waarin de natuur beschermd moest worden tegen de invloeden van de mens. Die parken ontstonden in bijvoorbeeld Canada en Nieuw Zeeland. In Engeland werden de eerste natuurbeschermingsorganisaties opgericht.
In 1985 wordt het Nederlandse particuliere keurmerk voor biologische producten gelanceerd: het EKO-keurmerk. Om voor consumenten een onafhankelijke controle voor biologische producten te garanderen, wordt in 1987 Stichting Keur Alternatief voortgebrachte Landbouwproducten, afgekort tot SKAL, opgericht.
De Europese biologische verordening treedt in 1991 in werking. In 1992 wijst de Nederlandse overheid SKAL aan om de Europese regelgeving uit te voeren en toezicht te houden. Vanaf de eerste bewijzen in de jaren 60 duurde het 30! jaar voordat consumenten gegarandeerd chemicaliën vrije producten kon consumeren als biologische voeding.
Duurzaam is de integratie van ecologie en technologie, bevolking, (biologische) voeding, natuurlijke hulpbronnen en energie.
In het begin van de jaren 70 werd duidelijk dat er een verband bestaat tussen groei en problemen als milieuvervuiling en het tekort aan grondstoffen en energie. Duurzaamheid gaat over de combinatie van menselijke invloed op uitputbare grondstoffen en het produceren van afval. Tot nu toe zijn we nog niet in staat hier evenwicht in te vinden.
Duurzaam is een manier van leven die ons kan voorzien van onze behoeften in grondstoffen en energie zonder toekomstige generaties hier tekort mee te doen. Dat wil zeggen dat we grondstoffen beschikbaar houden voor generaties na ons en dat we ons afval verwerken tot bruikbare grondstoffen die geen gevaar of vervuiling veroorzaken.
Our common future uit 1987 is de eerste algemeen aanvaarde beschrijving van duurzaamheid zoals we die nu kennen. Met inachtneming van het welzijn van de volgende generaties en de verantwoordelijkheid van de huidige politiek en industrie. De introductie van het rapport tijdens de conferentie in 1987 verwoordde het als volgt:
To propose long-term environmental strategies for achieving sustainable development by the year 2000 and beyond;
In 1987 is duurzaamheid een integraal onderdeel van onze samenleving. Politiek, maatschappelijk en industrieel. Organisaties kunnen vanaf dit moment beleid maken met duurzaamheid als leidraad. Vanaf de introductie van ecologie in 1850 tot duurzaamheid in 1987 is de noodzaak tot een duurzame samenleving ontstaan. Bijna 140 jaar ontwikkeling.
Na duurzaam komt CO2 neutraal, circulair, regeneratief en zo verder.
Om duurzaam te worden zijn er veranderingen nodig. Duurzaamheid is een complexe mix van factoren. Het gaat om het gebruik van grondstoffen en het tegen gaan van vervuiling met plastics en chemicaliën. Over de verdeling van rijkdommen en het gaat om klimaatverandering.
Elk van deze factoren heeft ondertussen zijn eigen middel om de doelstelling te behalen. De UN heeft ondertussen 17 Sustainable development Goals opgesteld. Al die verschillende duurzame ontwikkelingsdoelstellingen hebben zo hun eigen maatregelen nodig. Omdat tussen nu en 2050 al die factoren bij elkaar moeten worden opgeteld zijn er nu zoveel termen.
CO2 neutraal.
Het veranderende klimaat wordt beïnvloed door de uitstoot van CO2 tegen te gaan. De term CO2 neutraal wil zeggen dat een bedrijf geen CO2 uitstoot. Het wil niet zeggen dat het bedrijf verder geen broeikasgassen uitstoot. Het zou best kunnen dat er geen CO2 wordt uitgestoten maar wel methaan gas.
Circulair.
Duurzaam worden zonder circulariteit is onmogelijk. Circulair betekent dat tijdens de productieprocessen geen grondstoffen verloren gaan. Dat waarborgt de beschikbaarheid van grondstoffen voor de volgende generaties. Of omdat er voldoende grondstoffen over blijven of omdat de producten eindeloos gebruikt kunnen worden.
Het gaat vooral om de samenhang tussen alle systemen. Tussen economie en milieu. Tussen industrie en samenleving. Circulariteit is alleen echt circulair als alle systemen van productie met elkaar samenhangen in het circulaire proces. Dus een circulaire productie bestaat niet samen met CO2 uitstoot. Dat geldt ook voor een circulaire economie. Hierbij gaat het erom dat de waarde van producten behouden blijft. Levensduur wordt verlengt of producten 100% hernieuwbaar zijn.
Duurzaam is de toekomst.
Het begon ooit met ecologie. Het besef dat levende organismen in samenhang met andere organismen en hun omgeving zich aanpassen aan de omstandigheden. Ten goede of ten slechte van zichzelf of elkaar. Toen kwam het biologisch besef dat bij de voedselproductie chemicaliën vermeden moet worden. Door chemicaliën toe te voegen als bijvoorbeeld bestrijdingsmiddelen komen die in ons lichaam en ecosysteem terecht.
Daarna werd duidelijk dat we alleen kunnen overleven als we ons duurzaam gedragen ten opzicht van elkaar, de grondstoffen, het klimaat en ons ecosysteem. Dit besef heeft geleid tot richtlijnen die nodig zijn om duurzaamheid te bereiken. Die richtlijnen uiten zich in bijvoorbeeld CO2 neutrale productie. Circulaire economie of regeneratief produceren waarbij er geen afval wordt geproduceerd maar alleen waarde aan grondstoffen wordt toegevoegd.
Het gaat uiteindelijk dus om duurzaamheid. Omdat de noodzaak steeds groter is om duurzaam te werken is er sustainablejobs.nl Wij zijn een vacature platform om te helpen die duurzame samenleving te bouwen. Zoek je mensen die de duurzame vacatures moeten vullen dan ben je bij ons op het goede adres. Neem contact op.
Zoek jij een baan waarin je iets kunt betekenen op het gebied van een duurzame toekomst? Neem contact op via ons platform.
Geschreven door Michel Kleinjan.